ΓΚΕΡΧΑΡΝΤ ΣΡΑΙΝΤΕΡ: ΚΑΓΚΕΛΑΡΙΟΣ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΣ;

 Ο Γκέρχαρντ Σραίντερ, σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος της Γερμανίας από το 1998 έως το 2005, συμπλήρωσε στις 7 Απριλίου 2024 το 80ό του έτος. Μια ενδιαφέρουσα πλην αντιφατική προσωπικότητα, της οποίας το μακροπρόθεσμο ιστορικό αποτύπωμα μένει να φανεί.

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ

 Στις διεθνείς ειδήσεις της 6ης Απριλίου 2024 διαβάζουμε ότι στη φημισμένη νήσο Ίμπιζα παρατηρείται το φαινόμενο οι ντόπιοι να κοιμούνται σε αυτοκίνητα, τη στιγμή που κατά τ' άλλα υπάρχει οικονομική άνθηση, καθώς οι τουριστικές επιχειρήσεις λειτουργούν σε υψηλές στροφές.

Την ίδια μέρα έγινε το μεσημέρι στην Αθήνα διαδήλωση νέων, κυρίως, κατοίκων και πορεία από το Θησείο στο Σύνταγμα με κεντρικό σύνθημα "Την πόλη μας θα πάρουμε απ' τους επενδυτές, αντίσταση θα κάνουμε σ' όλες τις γειτονιές" και αιτήματα σχετικά με τον περιορισμό της αλόγιστης τουριστικής εκμετάλλευσης των υπαρχουσών κατοικιών. Τη διαδήλωση στήριξαν και οι βουλευτές της Νέας Αριστεράς (σημαντικό για την παρουσία του νέου αυτού πολιτικού χώρου).

Και οι δύο ειδήσεις φέρνουν στην επιφάνεια μια προφανή ανισορροπία: Δεν μπορεί να θεωρηθεί δηλωτικό υψηλής οικονομικής ανάπτυξης η αδυναμία εξασφάλισης βασικών αγαθών σε όσους εμπλέκονται στη διαδικασία παραγωγής αγαθών ή, για να είμαστε ακριβέστεροι, δημιουργίας πλούτου.

Συγκεκριμένα: Η αμοιβή πρέπει, βεβαίως, να διαμορφώνεται ανάλογα με την εργασία του καθενός και, εφόσον ζούμε σε καπιταλιστική οικονομία, με δεδομένες τις άνισες αφετηριακές προϋποθέσεις. Τούτο σημαίνει με απλά λόγια ότι ανισότητες υφίστανται τόσο στην αφετηρία, όσο και στην ολοκλήρωση της οικονομικής διαδικασίας. καθώς κάποιοι είναι έχοντες και κατέχοντες και εισέρχονται στη διαδικασία πραγματοποιώντας επενδύσεις και αναμένοντας να εισπράξουν κέρδη, ενώ για κάποιους άλλους, τους πολλούς, το ζητούμενο είναι ο βιοπορισμός και η εξασφάλιση ενός στοιχειωδώς ανεκτού επιπέδου διαβίωσης. Όμως, προκειμένου η όλη διαδικασία να έχει θετικό πρόσημο, να είναι αποδεκτή, ανεκτή και καρποφόρα στο σύνολό της, πρέπει όχι απλώς να διασφαλίζει την απλή επιβίωση σε όλους, αλλά και επιπλέον να τους επιτρέπει να βιώνουν την πραγμάτωση δύο βασικών εννοιών, της αξιοπρέπειας και της δικαιοσύνης. Στην περίπτωση των νέων εργαζομένων του τουρισμού της Ίμπιζα ούτε το ένα, ούτε το άλλο συμβαίνει:

Ανισορροπίες και δυσαρμονίες εξ αιτίας της οικονομικής κρίσης. Ευρύτερο φαινόμενο, Μύκονος και Σαντορίνη. Βενετία και Βαρκελώνη. Καμία θεωρία δεν το αποδέχεται σε μόνιμη βάση ως συμβατό με την αξιοπρέπεια και την ελευθερία. Οι διαφορές αναφύονται σε σχέση με τις δυνατότητες και τα μέσα περιορισμού ή και εξάλειψης.

Σε έναν ιδεώδη κόσμο οι άνθρωποι απολαμβάνουν τα αγαθά του φυσικού περιβάλλοντος με ελευθερία και χωρίς να διαταράσσουν την ισορροπία του οικοσυστήματος. Ο συνδυασμός αυτού του ιδεώδους και της επίγνωσης ότι ο κίνδυνος για κλιματική καταστροφή είναι άμεσος οδήγησε Ολλανδούς ακτιβιστές με την υψηλή υποστήριξη της Γκρέτα Τούνμπεργκ να αποκλείσουν τον αυτοκινητόδρομο προς Χάγη πάλι την ίδια μέρα, στις 6 Απριλίου, ένα ζεστό Σάββατο μεσημέρι, όταν χιλιάδες εκδρομείς αναζητούσαν διέξοδο προς τη θάλασσα. Το αποτέλεσμα ήταν η Γκρέτα και οι άλλοι συναγωνιστές να συλληφθούν και να κρατηθούν προσωρινά κι έτσι να γίνουν θέμα στη διεθνή ειδησεογραφία (σίγουρα θετικό είναι αυτό).  

ΑΠΟ ΠΟΙΑ ΠΑΡΑΤΑΞΗ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΟΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ;

 Με τον ευφάνταστο τίτλο Το γιοφύρι της ψέκας, ο γνωστός ερευνητικός δημοσιογράφος Άρης Χατζηστεφάνου παρουσίασε στις 30 Μαρτίου, λίγες μέρες μετά την κατάρρευση της γέφυρας στη Βαλτιμόρη των ΗΠΑ, την ιδιόμορφη επικοινωνιακή διαχείριση του μείζονος ατυχήματος από παράγοντες της "βαθιάς Δεξιάς" της Αμερικής, οι οποίοι, χωρίς επαρκή τεκμηρίωση βεβαίως, απέδωσαν το φταίξιμο σε όσους θεωρούν ανεπιθύμητους, δηλαδή ανθρώπους από εθνικές και κοινωνικές μειονότητες. Η επικοινωνιακή αυτή διαχείριση αποκτά χαρακτηριστικά φασιστοειδούς χειραγώγησης, αν αναλογιστεί κανείς ότι έτσι διοχετεύεται η δικαιολογημένη ανησυχία ή και δυσαρέσκεια της πλειονότητας του πληθυσμού μακριά από τους πραγματικούς υπεύθυνους: α. τους εφοπλιστές των φορτηγών πλοίων με τα ανεπαρκή μέτρα καλής λειτουργίας των πλοίων και παροχής ανεκτών εργασιακών συνθηκών στα πληρώματά τους, β. τις αρμόδιες αρχές με τους πλημμελείς ελέγχους.

Την ίδια περίπου περίοδο στο ελληνικό Κοινοβούλιο η κυβέρνηση της ΝΔ αντιμετώπισε πρόταση μομφής από την αντιπολίτευση για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκε την τραγωδία του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών στις 28-02-2023. Εδώ η στρατηγική της δεξιάς κυβέρνησης δείχνει να είναι η αντίστροφη: δεν παρουσιάζονται θεωρίες συνωμοσίας για τη δημιουργία ενόχων, αλλά αποκρούονται οι κατηγορίες για την ενοχή της κυβέρνησης ως θεωρίες συνωμοσίας.

Φαίνεται, λοιπόν, ότι οι θεωρίες συνωμοσίας στην Αμερική έχουν συντηρητική ή υπερδεξιά προέλευση, ενώ στην Ελλάδα αποδίδονται και στην Αριστερά. Η εικόνα αυτή μάλλον επιβεβαιώνει τις γενικές τάσεις που φάνηκαν την περίοδο της έξαρσης της πανδημίας του κορωνοϊού.

Μια απλή και αναγκαία επισήμανση είναι ότι όσο οι θεσμοί δεν λειτουργούν όπως πρέπει και η δικαιοσύνη δεν αποδίδεται είναι εύλογο και αναμενόμενο το κενό πλήρους και ορθολογικής εξήγησης των πραγμάτων να καλύπτεται από υποθέσεις ή και θεωρίες με τις οποίες επιχειρείται να φωτιστούν, όπως στην περίπτωση της τραγωδίας των Τεμπών, πολλά συμβάντα που παραμένουν ανεξήγητα, μολονότι έχει περάσει από τότε ένα διάστημα στο οποίο θα έπρεπε να είχε φανεί τουλάχιστον ότι οι διαδικασίες διερεύνησης και διαλεύκανσης κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. 

ΓΕΡΜΑΝΙΑ: ΜΙΑ ΧΩΡΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΔΙΣΤΑΖΕΙ ΝΑ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ

 Όπως διαβάζουμε τον τελευταίο καιρό στον γερμανικό Τύπο, μετά τη δημοσίευση πρωτοκόλλων του Ινστιτούτου Ρόμπερτ Κοχ (Robert Koch Institut, RKI) από σχετικές συνεδριάσεις, έχουν ξεκινήσει έρευνες για τον τρόπο διαχείρισης της πανδημίας.

Οι μέχρι στιγμής προσεγγίσεις συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι οι τότε αποφάσεις α. δεν μπορούν εκ του αποτελέσματος να θεωρηθούν επιτυχείς, β. θα είχαν έναν μεγαλύτερο βαθμό αποδοχής και θα είχαν προκαλέσει πολύ λιγότερα τραύματα στο σώμα της κοινωνικής συνοχής - και κατά συνέπεια δεν θα αφήσει σε μεγάλο βαθμό ανοιχτό το έδαφος για παρατραβηγμένες και επικίνδυνες θεωρίες συνωμοσίας - εάν λαμβάνονταν όχι σε στενό κύκλο διοικητικών παραγόντων και με αποκλεισμό κάθε συμμετοχής των άμεσα ενδιαφερομένων πολιτών ή και των εκπροσώπων τους και χωρίς δημοσιογραφική κάλυψη, αλλά με συλλογικότητα και δημοσιότητα και με συμμετοχή και άλλων ειδικών, ιδίως εκείνων από τον χώρο των κοινωνικών επιστημών που αγνοήθηκαν προκλητικά, ενώ ως εκ της φύσεως του αντικειμένου, το οποίο έχει να κάνει θεμελιωδώς με τον κοινωνικό βίο, είναι και αυτοί καθ' ύλην αρμόδιοι.

Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΒΗΜΑ. ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ

 Σε άρθρο του με τίτλο "Το πρώτο βήμα δεν αρκεί" στην "Εφημερίδα των Συντακτών" ο παλαιός αριστερός διανοούμενος Γιώργος Γιαννουλόπουλος υποστηρίζει ότι η ίδρυση της Νέας Αριστεράς μπορεί να συμβάλει στην κατεύθυνση της άρθρωσης ενός συγκροτημένου και σοβαρού πολιτικού λόγου, ο οποίος έλειπε τα τελευταία χρόνια από τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και ο οποίος είναι αναγκαίος προκειμένου να επανέλθει η Αριστερά στο προσκήνιο με αξιώσεις ουσιαστικής αλλαγής των πραγμάτων. 

Η ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ΣΕ ΈΝΤΕΚΑ ΘΕΣΕΙΣ

 1. Συμπληρώνονται σε λίγες μέρες σαράντα τρία χρόνια από τότε που ως μαθητής Λυκείου δραστηριοποιήθηκα πολιτικά στον χώρο της Αριστεράς. Από τότε έζησα στιγμές έντονων αγώνων, αλλά και πολυποίκιλων μεταπτώσεων και, εξ αιτίας κυρίως των προσωπικών διαδρομών του βίου μου, τον περισσότερο καιρό μέχρι σήμερα τον πέρασα ανένταχτος. Ουδέποτε όμως διακόπηκε η ψυχική μου ένταξη στην Αριστερά σε επίπεδο αρχών και αξιών, καθώς και της αναζήτησής τους, θεωρητικής και πρακτικής.

2. Έχοντας επαναπατριστεί στην Ελλάδα από τη Γερμανία την άνοιξη του 2017 διαπίστωσα προς ευχάριστη έκπληξή μου ότι η διακυβέρνηση της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα είχε φέρει έναν αέρα ανακούφισης από τα δεινά της προηγηθείσας περιόδου βαθιάς κρίσης, αλλά και από το σοκ του θυελλώδους και κρίσιμου καλοκαιριού του 2015. Θεωρώντας ότι η απελευθέρωση από την τυραννία των μνημονίων, οι δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, το πνεύμα κοινωνικής δικαιοσύνης στο εσωτερικό, όπως επίσης και η ανάκτηση ενός ρόλου πρωταγωνιστικού για τη χώρα στη διεθνή σκηνή με τη Συμφωνία των Πρεσπών έπρεπε να επιβραβευθούν πολιτικά - παρά τα σφάλματα που θα μπορούσαν και θα έπρεπε να είχαν αποφευχθεί και με δεδομένη την εναντίωση του οικονομικού και μιντιακού κατεστημένου - υποστήριξα το τότε κυβερνών κόμμα στις βουλευτικές εκλογές του 2019. Η εκλογική ήττα ήταν αναπόφευκτη, όμως συνοδεύτηκε με την εδραίωση του ΣΥΡΙΖΑ στη θέση της ισχυρής αξιωματικής αντιπολίτευσης με προοπτικές επανόδου στη διακυβέρνηση της χώρας.

3. Γνωρίζοντας ότι η επάνοδος της ρεαλιστικής και αποτελεσματικής Αριστεράς σε τροχιά διακυβέρνησης ήταν μια υπόθεση που χρειαζόταν τη στήριξη όσων τη συμμερίζονταν, ανταποκρίθηκα - με κάποια καθυστέρηση - στο κάλεσμα του Αλέξη Τσίπρα για ενεργό συμμετοχή στο κόμμα με στόχο την ενίσχυση και τη συνδιαμόρφωσή του. Εντάχθηκα στην Οργάνωση Μελών Ιλισίων, αποκτώντας για πρώτη φορά πολιτικούς δεσμούς με τον τόπο στον οποίο κατοικούσα ήδη (τότε) 23 χρόνια.

4. Τον Απρίλιο του 2022 συμμετείχα στο 3ο Τακτικό Συνέδριο του Κόμματος στο Φάληρο. Υποστήριξα τις καταστατικές αλλαγές που προτάθηκαν και ψηφίστηκαν με στόχο τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας του και το άνοιγμα στην κοινωνία. Προβληματίστηκα από την άλλη βιώνοντας εκ του σύνεγγυς την οξύτητα με την οποία πολλά παραδοσιακά στελέχη αντιπολιτεύονταν τον Πρόεδρο.

5. Οι εκλογικές επιδόσεις του 2023 ήταν μια καταστροφή. Πρώτη φορά σε δημοκρατική χώρα επιβραβεύεται μια απαράδεκτη κυβέρνηση και καταβαραθρώνεται μια αξιωματική αντιπολίτευση με φιλολαϊκές, αν μη τι άλλο, προτάσεις. Οι αιτίες εντοπίζονται, ασφαλώς, στον λυσσαλέο πόλεμο που διεξήγαγαν με υποδειγματικό συντονισμό οι ισχυρές οικονομικές και μιντιακές δυνάμεις, όμως σπουδαίο ρόλο έπαιξαν και οι εσωτερικές αδυναμίες, η εσφαλμένη εκλογική στρατηγική που χαράχτηκε κεντρικά, αλλά και μία προφανής έλλειψη ικανών στελεχών με πειστικό και συγκροτημένο λόγο.

6. Από την κρίση το Κόμμα αναζήτησε διέξοδο εκλέγοντας Πρόεδρο έναν μέχρι πρό τινος άγνωστο Ελληνοαμερικανό επιχειρηματία που σε νεότερη ηλικία ασπαζόταν τον άκρατο νεοφιλελευθερισμό και όψιμα δήλωσε αριστερός, συμμετείχε στις βουλευτικές εκλογές και κατόπιν εγγράφηκε μέλος προκειμένου να έχει δικαίωμα να είναι υποψήφιος. Δεν θα μπορούσε να σταθεί επ' ουδενί μια τέτοια υποψηφιότητα σε ένα σοβαρό και συγκροτημένο κόμμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε την εξαίρεση επειδή η εικόνα του νέου Προέδρου ήταν σμιλεμένη με τα υλικά της υπόσχεσης μιας εκλογικής αποτελεσματικότητας, με εφόδια τα "καλά αγγλικά" και τα "καλά χρηματοοικονομικά", κυρίως όμως επειδή, όπως φάνηκε στην ψηφοφορία και στο όλο κλίμα των καθημερινών συζητήσεων, πολλά στελέχη και (περιστασιακά) μέλη πίστεψαν ένθερμα ότι χρειαζόταν ένας από μηχανής, ή εξ Αμερικής, θεός για να τους απαλλάξει από τα παλαιά "ανθρωποδιωκτικά" στελέχη που ως βαρίδια εμποδίζουν την επάνοδο του περιούσιου Κόμματος στη Γη της κυβερνητικής Επαγγελίας.

7. Στο διάστημα του ενός μήνα από τότε που ανέλαβε Πρόεδρος ο Στέφανος Κασσελάκης φάνηκε ότι η διάσπαση είναι γεγονός και αναμένεται μόνον η ολοκλήρωση και τυπική επισφράγισή της. Προσωπικά δεν έχω κανένα λόγο να συμμετέχω σε ένα Κόμμα που σε επίπεδο ηγεσίας από τη μια έχει ακρωτηριάσει σχεδόν κάθε αριστερή ιδέα και από την άλλη στη θέση τους έχει αφήσει να κυριαρχούν στον δημόσιο λόγο του: α. αόριστα επικοινωνιακά-πολιτικάντικα σλόγκαν, β. νεοφιλελεύθερα ιδεολογήματα, γ. παρεμβάσεις έντονης αμφισβήτησης του Πρωθυπουργού ως προς την καταλληλότητά του, κυρίως, πολύ λιγότερο όμως για το είδος της ασκούμενης πολιτικής του και σχεδόν καθόλου για την εναλλακτική πολιτική πρόταση. Έναν τέτοιο πολιτικό σχηματισμό μπορεί βεβαίως να είναι ανάγκη να τον ψηφίσει κανείς προκειμένου να αποφευχθούν τα χειρότερα, δεν είναι όμως καθόλου εφικτό και πρέπον να τον στηρίζει ενεργά όταν διαφωνεί σε τόσο θεμελιώδη ζητήματα.

8. Στο εσωκομματικό ντέρμπι που έχει ήδη ξεκινήσει πολλοί, βεβαίως, επιλέγουν την οδό της εσωκομματικής υπονομευτικής αντιπολίτευσης. Από ιδιοσυγκρασία τέτοια παιχνίδια δεν με ενδιαφέρουν καθόλου και ίσα ίσα τα θεωρώ απεχθή και ψυχοφθόρα. Θεωρώ επίσης ότι και τα περισσότερα (πρώην) ηγετικά στελέχη που αμφισβητούν τον κ. Κασσελάκη προβάλλοντας στοιχεία παραδοσιακών αριστερών ιδεών: α. είναι εγκλωβισμένα σε παλαιοκομματικές νοοτροπίες, β. βαρύνονται με το βαρύτατο ατόπημα της επαναλαμβανόμενης εμφάνισης στα συστημικά Μέσα Ενημέρωσης, τα οποία βεβαίως "τη δουλειά τους κάνουν". Ούτως εχόντων των πραγμάτων επιλέγω την ξεκάθαρη και έντιμη λύση της έγκαιρης αποχώρησης προς αναζήτηση νέων προσανατολισμών, εν πρώτοις ως ανένταχτος.

9. Ένα σημαντικό στοιχείο της βραχείας δραστηριοποίησής μου τα τελευταία χρόνια στον χώρο της ενεργού πολιτικής ήταν η συμμετοχή μου στις πρόσφατες Δημοτικές Εκλογές του 2023 ως υποψηφίου δημοτικού συμβούλου στο ψηφοδέλτιο της Δημοτικής Ενότητας Ζωγράφου με υποψήφια Δήμαρχο την εξαίρετη Τίνα Καφατσάκη, η οποία και τελικά δικαιότατα επανεξελέγη. Το βασικό μυστικό της επιτυχίας του συνδυασμού ήταν ο διαπαραταξιακός και συνεργατικός του χαρακτήρας, όπως βεβαίως και η κοινή πίστη στη δυνατότητα βελτίωσης της τοπικής καθημερινότητας. Την πολύ ευχάριστη αυτή εμπειρία μου την υπογραμμίζω και τη διαφυλάσσω, με στόχο να αξιοποιηθεί περαιτέρω και στο εγγύς μέλλον.

10. Από τη σκοπιά των θεωρητικών μου αναζητήσεων και της προσωπικής μου ιδιοσυγκρασίας είμαι πάντα αντίθετος στη βολική ιδιώτευση. Ως εκ τούτου παραμένω πάντα ανοιχτός σε κινήσεις και πρωτοβουλίες συγκεκριμένης ενεργοποίησης και επικαιροποίησης αριστερών ιδεών και αξιών, μακριά από αμαρτίες που κατ' εξακολούθηση διαπράττονται από φίλους, συντρόφους και συναγωνιστές με αγνές προθέσεις, αλλά και αναπόφευκτες ανθρώπινες αδυναμίες.

11. 180 χρόνια από τότε που διατυπώθηκε η περίφημη 11η θέση του Μαρξ για τον Φόιερμπαχ δεν παύει να διατηρεί την επικαιρότητά της. Στο χέρι της καθεμιάς και του καθενός μας είναι να τη φωτίζει κάθε φορά με νέο τρόπο, με βάση τα εκάστοτε νέα δεδομένα.

ΕΚΦΑΣΙΣΜΟΣ ΔΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

 Οποιοσδήποτε υποστηρίζει την αυτοδικία, έστω κι αν "απλώς" δηλώνει δημόσια ότι την κατανοεί στηριζόμενος σε ανεπιβεβαίωτα ρεπορτάζ εφημερίδων, διευκολύνει την επέλαση του φασισμού στην ελληνική κοινωνία, ακόμη κι αν ο αυτουργός τέτοιων πράξεων είναι προβεβλημένος επιστήμονας με σπουδαίες ακαδημαϊκές περγαμηνές, αστικό-φιλελεύθερο πολιτικό προφίλ και υπεύθυνη θέση στον τομέα του πολιτισμού κατόπιν διορισμού από την Υπουργό Πολιτισμού που θα μείνει στην Ιστορία για την εμπάθεια και τη μικροψυχία της.