Σάββατο 9 Δεκεμβρίου 2023

Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΒΗΜΑ. ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ

 Σε άρθρο του με τίτλο "Το πρώτο βήμα δεν αρκεί" στην "Εφημερίδα των Συντακτών" ο παλαιός αριστερός διανοούμενος Γιώργος Γιαννουλόπουλος υποστηρίζει ότι η ίδρυση της Νέας Αριστεράς μπορεί να συμβάλει στην κατεύθυνση της άρθρωσης ενός συγκροτημένου και σοβαρού πολιτικού λόγου, ο οποίος έλειπε τα τελευταία χρόνια από τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και ο οποίος είναι αναγκαίος προκειμένου να επανέλθει η Αριστερά στο προσκήνιο με αξιώσεις ουσιαστικής αλλαγής των πραγμάτων. 

Σάββατο 21 Οκτωβρίου 2023

Η ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ΣΕ ΈΝΤΕΚΑ ΘΕΣΕΙΣ

 1. Συμπληρώνονται σε λίγες μέρες σαράντα τρία χρόνια από τότε που ως μαθητής Λυκείου δραστηριοποιήθηκα πολιτικά στον χώρο της Αριστεράς. Από τότε έζησα στιγμές έντονων αγώνων, αλλά και πολυποίκιλων μεταπτώσεων και, εξ αιτίας κυρίως των προσωπικών διαδρομών του βίου μου, τον περισσότερο καιρό μέχρι σήμερα τον πέρασα ανένταχτος. Ουδέποτε όμως διακόπηκε η ψυχική μου ένταξη στην Αριστερά σε επίπεδο αρχών και αξιών, καθώς και της αναζήτησής τους, θεωρητικής και πρακτικής.

2. Έχοντας επαναπατριστεί στην Ελλάδα από τη Γερμανία την άνοιξη του 2017 διαπίστωσα προς ευχάριστη έκπληξή μου ότι η διακυβέρνηση της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα είχε φέρει έναν αέρα ανακούφισης από τα δεινά της προηγηθείσας περιόδου βαθιάς κρίσης, αλλά και από το σοκ του θυελλώδους και κρίσιμου καλοκαιριού του 2015. Θεωρώντας ότι η απελευθέρωση από την τυραννία των μνημονίων, οι δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, το πνεύμα κοινωνικής δικαιοσύνης στο εσωτερικό, όπως επίσης και η ανάκτηση ενός ρόλου πρωταγωνιστικού για τη χώρα στη διεθνή σκηνή με τη Συμφωνία των Πρεσπών έπρεπε να επιβραβευθούν πολιτικά - παρά τα σφάλματα που θα μπορούσαν και θα έπρεπε να είχαν αποφευχθεί και με δεδομένη την εναντίωση του οικονομικού και μιντιακού κατεστημένου - υποστήριξα το τότε κυβερνών κόμμα στις βουλευτικές εκλογές του 2019. Η εκλογική ήττα ήταν αναπόφευκτη, όμως συνοδεύτηκε με την εδραίωση του ΣΥΡΙΖΑ στη θέση της ισχυρής αξιωματικής αντιπολίτευσης με προοπτικές επανόδου στη διακυβέρνηση της χώρας.

3. Γνωρίζοντας ότι η επάνοδος της ρεαλιστικής και αποτελεσματικής Αριστεράς σε τροχιά διακυβέρνησης ήταν μια υπόθεση που χρειαζόταν τη στήριξη όσων τη συμμερίζονταν, ανταποκρίθηκα - με κάποια καθυστέρηση - στο κάλεσμα του Αλέξη Τσίπρα για ενεργό συμμετοχή στο κόμμα με στόχο την ενίσχυση και τη συνδιαμόρφωσή του. Εντάχθηκα στην Οργάνωση Μελών Ιλισίων, αποκτώντας για πρώτη φορά πολιτικούς δεσμούς με τον τόπο στον οποίο κατοικούσα ήδη (τότε) 23 χρόνια.

4. Τον Απρίλιο του 2022 συμμετείχα στο 3ο Τακτικό Συνέδριο του Κόμματος στο Φάληρο. Υποστήριξα τις καταστατικές αλλαγές που προτάθηκαν και ψηφίστηκαν με στόχο τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας του και το άνοιγμα στην κοινωνία. Προβληματίστηκα από την άλλη βιώνοντας εκ του σύνεγγυς την οξύτητα με την οποία πολλά παραδοσιακά στελέχη αντιπολιτεύονταν τον Πρόεδρο.

5. Οι εκλογικές επιδόσεις του 2023 ήταν μια καταστροφή. Πρώτη φορά σε δημοκρατική χώρα επιβραβεύεται μια απαράδεκτη κυβέρνηση και καταβαραθρώνεται μια αξιωματική αντιπολίτευση με φιλολαϊκές, αν μη τι άλλο, προτάσεις. Οι αιτίες εντοπίζονται, ασφαλώς, στον λυσσαλέο πόλεμο που διεξήγαγαν με υποδειγματικό συντονισμό οι ισχυρές οικονομικές και μιντιακές δυνάμεις, όμως σπουδαίο ρόλο έπαιξαν και οι εσωτερικές αδυναμίες, η εσφαλμένη εκλογική στρατηγική που χαράχτηκε κεντρικά, αλλά και μία προφανής έλλειψη ικανών στελεχών με πειστικό και συγκροτημένο λόγο.

6. Από την κρίση το Κόμμα αναζήτησε διέξοδο εκλέγοντας Πρόεδρο έναν μέχρι πρό τινος άγνωστο Ελληνοαμερικανό επιχειρηματία που σε νεότερη ηλικία ασπαζόταν τον άκρατο νεοφιλελευθερισμό και όψιμα δήλωσε αριστερός, συμμετείχε στις βουλευτικές εκλογές και κατόπιν εγγράφηκε μέλος προκειμένου να έχει δικαίωμα να είναι υποψήφιος. Δεν θα μπορούσε να σταθεί επ' ουδενί μια τέτοια υποψηφιότητα σε ένα σοβαρό και συγκροτημένο κόμμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε την εξαίρεση επειδή η εικόνα του νέου Προέδρου ήταν σμιλεμένη με τα υλικά της υπόσχεσης μιας εκλογικής αποτελεσματικότητας, με εφόδια τα "καλά αγγλικά" και τα "καλά χρηματοοικονομικά", κυρίως όμως επειδή, όπως φάνηκε στην ψηφοφορία και στο όλο κλίμα των καθημερινών συζητήσεων, πολλά στελέχη και (περιστασιακά) μέλη πίστεψαν ένθερμα ότι χρειαζόταν ένας από μηχανής, ή εξ Αμερικής, θεός για να τους απαλλάξει από τα παλαιά "ανθρωποδιωκτικά" στελέχη που ως βαρίδια εμποδίζουν την επάνοδο του περιούσιου Κόμματος στη Γη της κυβερνητικής Επαγγελίας.

7. Στο διάστημα του ενός μήνα από τότε που ανέλαβε Πρόεδρος ο Στέφανος Κασσελάκης φάνηκε ότι η διάσπαση είναι γεγονός και αναμένεται μόνον η ολοκλήρωση και τυπική επισφράγισή της. Προσωπικά δεν έχω κανένα λόγο να συμμετέχω σε ένα Κόμμα που σε επίπεδο ηγεσίας από τη μια έχει ακρωτηριάσει σχεδόν κάθε αριστερή ιδέα και από την άλλη στη θέση τους έχει αφήσει να κυριαρχούν στον δημόσιο λόγο του: α. αόριστα επικοινωνιακά-πολιτικάντικα σλόγκαν, β. νεοφιλελεύθερα ιδεολογήματα, γ. παρεμβάσεις έντονης αμφισβήτησης του Πρωθυπουργού ως προς την καταλληλότητά του, κυρίως, πολύ λιγότερο όμως για το είδος της ασκούμενης πολιτικής του και σχεδόν καθόλου για την εναλλακτική πολιτική πρόταση. Έναν τέτοιο πολιτικό σχηματισμό μπορεί βεβαίως να είναι ανάγκη να τον ψηφίσει κανείς προκειμένου να αποφευχθούν τα χειρότερα, δεν είναι όμως καθόλου εφικτό και πρέπον να τον στηρίζει ενεργά όταν διαφωνεί σε τόσο θεμελιώδη ζητήματα.

8. Στο εσωκομματικό ντέρμπι που έχει ήδη ξεκινήσει πολλοί, βεβαίως, επιλέγουν την οδό της εσωκομματικής υπονομευτικής αντιπολίτευσης. Από ιδιοσυγκρασία τέτοια παιχνίδια δεν με ενδιαφέρουν καθόλου και ίσα ίσα τα θεωρώ απεχθή και ψυχοφθόρα. Θεωρώ επίσης ότι και τα περισσότερα (πρώην) ηγετικά στελέχη που αμφισβητούν τον κ. Κασσελάκη προβάλλοντας στοιχεία παραδοσιακών αριστερών ιδεών: α. είναι εγκλωβισμένα σε παλαιοκομματικές νοοτροπίες, β. βαρύνονται με το βαρύτατο ατόπημα της επαναλαμβανόμενης εμφάνισης στα συστημικά Μέσα Ενημέρωσης, τα οποία βεβαίως "τη δουλειά τους κάνουν". Ούτως εχόντων των πραγμάτων επιλέγω την ξεκάθαρη και έντιμη λύση της έγκαιρης αποχώρησης προς αναζήτηση νέων προσανατολισμών, εν πρώτοις ως ανένταχτος.

9. Ένα σημαντικό στοιχείο της βραχείας δραστηριοποίησής μου τα τελευταία χρόνια στον χώρο της ενεργού πολιτικής ήταν η συμμετοχή μου στις πρόσφατες Δημοτικές Εκλογές του 2023 ως υποψηφίου δημοτικού συμβούλου στο ψηφοδέλτιο της Δημοτικής Ενότητας Ζωγράφου με υποψήφια Δήμαρχο την εξαίρετη Τίνα Καφατσάκη, η οποία και τελικά δικαιότατα επανεξελέγη. Το βασικό μυστικό της επιτυχίας του συνδυασμού ήταν ο διαπαραταξιακός και συνεργατικός του χαρακτήρας, όπως βεβαίως και η κοινή πίστη στη δυνατότητα βελτίωσης της τοπικής καθημερινότητας. Την πολύ ευχάριστη αυτή εμπειρία μου την υπογραμμίζω και τη διαφυλάσσω, με στόχο να αξιοποιηθεί περαιτέρω και στο εγγύς μέλλον.

10. Από τη σκοπιά των θεωρητικών μου αναζητήσεων και της προσωπικής μου ιδιοσυγκρασίας είμαι πάντα αντίθετος στη βολική ιδιώτευση. Ως εκ τούτου παραμένω πάντα ανοιχτός σε κινήσεις και πρωτοβουλίες συγκεκριμένης ενεργοποίησης και επικαιροποίησης αριστερών ιδεών και αξιών, μακριά από αμαρτίες που κατ' εξακολούθηση διαπράττονται από φίλους, συντρόφους και συναγωνιστές με αγνές προθέσεις, αλλά και αναπόφευκτες ανθρώπινες αδυναμίες.

11. 180 χρόνια από τότε που διατυπώθηκε η περίφημη 11η θέση του Μαρξ για τον Φόιερμπαχ δεν παύει να διατηρεί την επικαιρότητά της. Στο χέρι της καθεμιάς και του καθενός μας είναι να τη φωτίζει κάθε φορά με νέο τρόπο, με βάση τα εκάστοτε νέα δεδομένα.

Σάββατο 26 Αυγούστου 2023

ΕΚΦΑΣΙΣΜΟΣ ΔΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

 Οποιοσδήποτε υποστηρίζει την αυτοδικία, έστω κι αν "απλώς" δηλώνει δημόσια ότι την κατανοεί στηριζόμενος σε ανεπιβεβαίωτα ρεπορτάζ εφημερίδων, διευκολύνει την επέλαση του φασισμού στην ελληνική κοινωνία, ακόμη κι αν ο αυτουργός τέτοιων πράξεων είναι προβεβλημένος επιστήμονας με σπουδαίες ακαδημαϊκές περγαμηνές, αστικό-φιλελεύθερο πολιτικό προφίλ και υπεύθυνη θέση στον τομέα του πολιτισμού κατόπιν διορισμού από την Υπουργό Πολιτισμού που θα μείνει στην Ιστορία για την εμπάθεια και τη μικροψυχία της.

Δευτέρα 21 Αυγούστου 2023

Ο ΜΙΛΑΝ ΚΟΥΝΤΕΡΑ ΚΑΙ Η ΑΝΟΙΞΗ ΤΗΣ ΠΡΑΓΑΣ

 Ο φημισμένος Τσέχος συγγραφέας Μίλαν Κούντερα (Milan Kundera, Μπρνο, 1-4-1929-.Παρίσι 11-07-2023) καταγόταν από εύπορη οικογένεια με υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Ο πατέρας του Λούντβικ (Ludvig) ήταν πιανίστας και καθηγητής στη Ανώτατη Μουσική Σχολή της γενέτειρας πόλης, κάτι που τον σημάδεψε και στη δική του πνευματική συγκρότηση.

Η προσχώρησή του στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Τσεχοσλοβακίας το 1948, όταν ο ίδιος ήταν δεκαεννέα ετών και τη χρονιά που το Κόμμα ανήλθε στην εξουσία με τρόπο αμφιλεγόμενο, δεν οφείλεται κατά τεκμήριο σε κάποιου είδους ιδεολογική συνειδητότητα όπως αυτή που περιγράφουν οι Μαρξ και Ένγκελς στο Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος αναφερόμενοι σε διορατικούς εκπροσώπους των εύπορων και κυρίαρχων τάξεων, αλλά μάλλον σε κάποιον νεανικό ενθουσιασμό υπαγορευμένο από το πνεύμα μιας ολόκληρης εποχής και συνυφασμένο με το όραμα μιας νέας κοινωνίας. Τόσο, όμως, η επικράτηση του σοσιαλιστικού καθεστώτος στην (παλαιά) Τσεχοσλοβακία, όσο και η προσχώρηση του Κούντερα ως νεαρού διανοουμένου στο Κ.Κ., αποδεικνύονται σε βάθος χρόνου ως εξαιρέσεις που κάποια στιγμή δίνουν τη θέση τους στις επικρατούσες τάσεις: η Τσεχία και η Σλοβακία ιστορικά ανήκαν στη σφαίρα επιρροής του γερμανόφωνου πολιτισμού και όχι της Ρωσίας, ενώ ο Κούντερα από τη μεριά του ακολούθησε την εξέλιξη ενός πνευματικά και πρακτικά αυτοδύναμου ανθρώπου που δεν του ήταν καθόλου εύκολο να συμβιβαστεί με ένα εξόχως αυταρχικό πολιτικό σύστημα: από το Κόμμα διαγράφηκε δύο φορές, την πρώτη το 1952 και τη δεύτερη και οριστική το 1970.

Με άξονα πρωτίστως την Άνοιξη της Πράγας ως κίνηση για έναν "σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο", η οποία τερματίστηκε με την εισβολή των τεθωρακισμένων του Συμφώνου της Βαρσοβίας στις 21 Αυγούστου 1968, πλέχτηκε και χτίστηκε η φήμη και η διεθνής επίδρασή του συγγραφέα. Ήταν λογικό κι επόμενο οι σχετικές του αναφορές να επικροτηθούν και να αξιοποιηθούν από όλες τις πολιτικές δυνάμεις που δεν ταυτίζονταν με τον "ορθόδοξο" και φιλοσοβιετικό κομμουνισμό. Από την άλλη πρέπει να έχουμε κατά νου ότι ο ιδεολογικός προσανατολισμός του συγγραφέα είναι ανεξάρτητος από τα περισσότερα κυρίαρχα ρεύματα και από αυτήν την άποψη πρέπει να κρίνεται, ιδίως αν λάβουμε υπ' όψιν την κατοπινή προσχώρησή του σε τάσεις γενικότερης υπαρξιακής ανησυχίας για την πορεία του δυτικού πολιτισμού (πρβλ. ιδίως το δοκίμιο με τίτλο Un occident kidnappé το 1983).

Με βάση αυτά τα δεδομένα ας δούμε δύο χαρακτηριστικές αναφορές στο κεντρικό πολιτικό γεγονός της σύγχρονης τσέχικης και ευρωπαϊκής ιστορίας από την Αβάσταχτη ελαφρότητα τού είναι (μτφρ. Κατερίνας Δασκαλάκη, Εστία-Το Βήμα, Αθήνα 2007):

"Όλα τα περασμένα εγκλήματα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας διαπράχθηκαν κάτω από τη σκέπη ενός διακριτικού μισοσκόταδου. Η μεταφορά μισού εκατομμυρίου Λιθουανών στην εξορία, η δολοφονία εκατοντάδων χιλιάδων Πολωνών, η εξολόθρευση των Τατάρων της Κριμαίας, όλα αυτά έμειναν χαραγμένα στη μνήμη χωρίς φωτογραφικές μαρτυρίες, δηλαδή σαν κάτι που δεν μπορεί ν' αποδείξει κανείς και που αργά ή γρήγορα θα μπορούσαν να το κάνουν να φανεί σαν μια εξαπάτηση. Αντίθετα, η εισβολή στην Τσεχοσλοβακία το 1968 φωτογραφήθηκε, γυρίστηκε σε ταινίες και τοποθετήθηκε στα αρχεία όλου του κόσμου.

(...) Πολλές από τις φωτογραφίες της εμφανίστηκαν στο εξωτερικό, σε εφημερίδες κάθε είδους: έβλεπε κανείς τανκς, γροθιές απειλητικές, κτίρια κατεστραμμένα, νεκρούς σκεπασμένους με μια τρίχρωμη σημαία ματωμένη, νεαρούς με μηχανάκια που έτρεχαν με μεγάλη ταχύτητα γύρω από τα άρματα ανεμίζοντας τσέχικες σημαίες στην άκρη μακριών κονταριών και πολύ νέα κορίτσια που φορούσαν απίστευτα κοντές μίνι φούστες, να προκαλούν τους δύστυχους, σεξουαλικά πεινασμένους Ρώσους στρατιώτες, αγκαλιάζοντας κάτω απ' τα μάτια τους άγνωστους περαστικούς. Η ρώσικη εισβολή, ας το επαναλάβουμε, δεν ήταν μόνο μια τραγωδία. Ήταν επίσης μια γιορτή του μίσους, την παράξενη ευφορία της οποίας κανείς, ποτέ, δεν θα καταλάβει" (σ. 73)

"Συχνά, σκεφτόταν τον λόγο που έβγαλε ο Ντούμπτσεκ στο ραδιόφωνο μετά την επιστροφή του απ' τη Μόσχα. Δεν θυμόταν τίποτα πια απ' ό,τι είχε πει, αλλά είχε ακόμα στ' αυτιά της την τρεμουλιαστή του φωνή. Τον σκεφτόταν: τον είχαν συλλάβει μέσα στην ίδια τη χώρα του ξένοι στρατιώτες, αυτόν, τον αρχηγό ενός κυρίαρχου κράτους, τον είχαν αρπάξει, τον είχαν κρατήσει για τέσσερις μέρες αιχμάλωτο στα βουνά της Ουκρανίας τον είχαν αφήσει να καταλάβει ότι θα τον τουφέκιζαν, όπως δώδεκα χρόνια νωρίτερα είχαν τουφεκίσει τον Ούγγρο πρόδρομό του Ίμρε Νάγκι, μετά τον είχαν μεταφέρει στη Μόσχα, τον είχαν διατάξει να κάνει μπάνιο, να ξυριστεί, να ντυθεί, να βάλει μια γραβάτα, του είχαν αναγγείλει ότι δεν προοριζόταν πια για το εκτελεστικό απόσπασμα, τον είχαν διατάξει να θεωρεί τον εαυτό του και πάλι αρχηγό κράτους, τον είχαν κάνει να καθίσει σ' ένα γραφείο απέναντι απ' τον Μπρέζνιεφ και τον είχαν αναγκάσει να διαπραγματευθεί.

Είχε γυρίσει πίσω ταπεινωμένος και είχε απευθυνθεί σ' έναν λαό ταπεινωμένο. Ήταν ταπεινωμένος σε σημείο που δεν μπορούσε να μιλήσει." (σ. 78)

Κυριακή 20 Αυγούστου 2023

Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ

 Η "Αυγή" δημοσιεύει άρθρο της Κάταλιν Γκένμπουργκ (Katalin Gennburg), βουλεύτριας της Αριστεράς στο τοπικό Κοινοβούλιο (Abgeordnetenhaus) του Βερολίνου, με θέμα την υλοποίηση ενός σχεδίου απαλλοτρίωσης των κατοικιών που νοικιάζουν οι ολιγοπωλιακές εταιρείες εκμετάλλευσης ακινήτων στην ιστορική γερμανική πρωτεύουσα, με συνέπεια οι τιμές των ενοικίων να έχουν εκτοξευθεί στα ύψη και η ενοικίαση προσιτών κατοικιών να έχει γίνει άπιαστο όνειρο για όσους δεν είναι πλούσιοι και προνομιούχοι.

Οι ψηφοφόροι της πόλης-κρατιδίου του Βερολίνου ενέκριναν το σχέδιο των τριών κεντροαριστερών κομμάτων (Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Αριστεράς) σε ειδικό δημοψήφισμα με ποσοστό άνω του 60%. Σοβαρά διαδικαστικά λάθη στη διεξαγωγή των εκλογών τον Σεπτέμβριο του 2022 οδήγησαν σε νέες εκλογές τον Φεβρουάριο του 2023 και μετά από αυτές ο κεντροαριστερός συνασπισμός υπέστη σοβαρές απώλειες και έτσι οι Σοσιαλδημοκράτες συγκυβερνούν πλέον μαζί με τους κεντροδεξιούς Χριστιανοδημοκράτες. Το σχέδιο έχει κατόπιν τούτου, κατά συνέπεια, παγώσει, όμως το κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) θα συνεχίσει τον αγώνα.

Τρίτη 3 Ιανουαρίου 2023

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΣΠΟΥΔΑΣΩ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

 Ενδιαφέρον ρεπορτάζ του Spiegelγια τα προβλήματα και τις προοπτικές των σπουδών φιλοσοφίας στη Γερμανία, αλλά και με γενικότερο ενδιαφέρον για μια περιφερειακή χώρα όπως η Ελλάδα.